مرگ و پنگوئن نوشته‌ی آندری کورکف اوکراینی است. فضای رمان به خوبی منعکس‌کننده شرایط اوکراین پس از جدایی از شوروی است. کورکف در همین دوران نویسنده شده و این فضا را به خوبی درک کرده است، او در مصاحبه‌ای عنوان کرده است که دلیل انتخاب پنگوئن در این رمان گروهی زندگی کردن این حیوان است؛ درست مانند مردم شوروی. کورکف اذعان دارد همان‌طور که پنگوئن‌ها به زندگی جمعی عادت دارند و در انزوا می‌میرند، مردم شوروی نیز پس از جدایی دچار معضلات فراوانی شدند.
کتاب مرگ و پنگوئن طنزی سیاه دارد و کورکف در نوشتن آن از برخی عناصر سورئالیستی بهره گرفته است. مرگ و پنگوئن داستان نویسنده‌ای ناموفق به نام ویکتور است که با پنگوئنش میشا در کیف زندگی می‌کند. قسمت مربوط به نگهداری پنگوئن‌ها در کیف تعطیل شده است و حیوانات را به کسانی واگذار کرده‌اند که توانایی نگهداری آنها را دارند. پنگوئن شاید مهم‌ترین نقش را در داستان دارا باشد او آیینه‌ی ویکتور است و هم اوست که در پایان موجبات نجات ویکتور را فراهم می‌کند.
در ابتدای کتاب مرگ و پنگوئن ویکتور را درحالی می‌یابیم که برای نوشتن رمان یا داستان به درد بخوری در جدال با خود است، کاری در یک روزنامه به او پیشنهاد می‌شود، نوشتن یادبودنامه برای افرادی که رئیس تعیین می‌کند. شغل برای ویکتور زحمت آنچنانی ندارد و پول کافی در مقابلش دریافت می‌کند؛ پس آن را می‌پذیرد، غافل از آنکه قدم در راهی می‌گذارد که زندگی‌اش را دستخوش تحولات اساسی می‌کند. اتفاقات غریبی را تجربه می‌کند و افرادی مشکوک را ملاقات می‌کند و ندانسته درگیر مافیا می‌شود. میشای ناپنگوئن مردی است که به واسطه یادبودنامه‌ها با ویکتور آشنا می‌شود و بعدتر دختر کوچکش سونیا ، مقدار زیادی پول و یک اسلحه از طریق او به ویکتور می‌رسد.
نینا خواهرزاده تنها دوست ویکتور، سرگئی، به عنوان پرستار سونیا وارد زندگی ویکتور می‌شود و رفته رفته این چهار شخصیت؛ ویکتور، نینا، سونیا و میشای پنگوئن ظاهر یک خانواده واقعی را به خود می‌گیرند حال آنکه رابطه‌ی ویکتور و میشا عمیق‌ترین رابطه بین همه است. از دیگر رویدادهای عجیب دعوت شدن ویکتور و میشای پنگوئن به مراسم تدفین‌های متعدد در قبال مبالغ زیادی پول است، تدفین افرادی که ویکتور قبلا برای آنها یادبودنامه نوشته است. اتفاقاتی که پیرامون ویکتور روی می‌دهد او را می‌ترساند و امنیت خود را در خطر می‌بیند، میشای پنگوئن نیز که همیشه ناراحت و افسرده می‌نمود، بیمار می‌شود و ویکتور باید برای نجات خودش و پنگوئن تصمیم بگیرد.